အိႏၵိယႏိုင္ငံ တီ႐ူပူၿမိဳ႕ေန ဆူရွက္ရွ္ပြန္ႏူးဆြာ မိသည္ သူေဌးတစ္ေယာက္မဟုတ္ေသာ္လည္း ႏွစ္ဧကက်ယ္လယ္ကြင္းကိုပိုင္ၿပီး ကားႏွစ္စီးလည္း ရိွကာ အိမ္ေဖာ္လည္း ထားႏိုင္သူျဖစ္သည္။
သူ႔စီးပြားေရးေကာင္းရျခင္း၏ အေၾကာင္း ရင္းမွာ အိမ္ေဘးရိွ ေရကန္ႀကီးေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သူ႔ၿခံဝင္းထဲရိွ စက္ေရတြင္းမ်ားမွ စုပ္ယူ၍ ယင္း ေရကန္ထဲ သို႔ ျဖည့္တင္း ထားေသာ ေျမေအာက္ေရ မ်ားကို တစ္ေန႔လွ်င္ ေရကား ၁ဝ စီးခန္႔က လာ ေရာက္ဝယ္ယူၾကသည္။ဆူရွက္ရွ္ပြန္ႏူးဆြာမိသည္ အျခားဘာမွ်လုပ္စရာမလို၊ ေရကန္ ထဲေရျဖည့္ေန ႐ုံမွ်ႏွင့္ ဝင္ေငြမွန္မွန္ရေနသည္။ ဆူရွက္ရွ္သာ မဟုတ္၊ သူ႔အိမ္နီးခ်င္းအခ်ဳိ႕သည္လည္း ေရ ေရာင္းစားျခင္းျဖင့္ ဝင္ေငြေကာင္းေနၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ယင္းေငြရေပါက္မွာ တာရွည္ခံမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း သူတို႔သိေနၾကသည္။ အေၾကာင္း မွာ စက္ေရတြင္းမ်ားသည္ တျဖည္းျဖည္းခန္း ေျခာက္လာေန ၍ ေရစုပ္ မရျဖစ္ကာ ပို၍နက္ေသာ တြင္းသစ္မ်ား တူးေနၾကရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္။
တီ႐ူပူၿမိဳ႕ရိွ ေဆးဆိုးပန္း႐ိုက္စက္႐ုံမ်ားက ဆူရွက္ရွ္ပြန္ႏူးဆြာမိႏွင့္ သူ၏အိမ္နီးခ်င္းမ်ားထံ မွ ေရကို ဝယ္ေနၾကသည္။ ယင္းစက္႐ုံမ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္က ၿမိဳ႕အနီးရိွ ကာဗာ ရီျမစ္မွ ေရကို သိုေလွာင္ထားေသာ ကန္မွေရကို ရယူခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ျမစ္ညာအရပ္မွလယ္သမားမ်ားက ျမစ္ ေရကို ျဖတ္ယူခဲ့သျဖင့္ တီ႐ူပူၿမိဳ႕သို႔ေရာက္ေသာ္ ကာဗာ ရီျမစ္ေရသည္ အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ခန္းလုနီးပါး က်ဆင္းသြား၍ စက္႐ုံမ်ားသည္ ေရေရာင္းသူမ်ားထံမွ ေရကို ဝယ္သုံးေနၾကရ သည္။
အိႏၵိယတြင္သာမဟုတ္၊ ကမၻာ့ေနရာအေတာ္ မ်ားမ်ားတြင္ ေျမေအာက္ေရကို တူးယူေရာင္းစား ေနမႈသည္ အေတာ္အဆင္ေျပေနေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းျဖစ္ေနသည္။ ကနဦးကေတာ့ ေရထုတ္ ေရာင္းေနသူမ်ားေရာ၊ ဝယ္သုံးသူမ်ားကပါ ေျမ ေအာက္ေရကိုစဥ္ဆက္မျပတ္ ထုတ္ယူႏိုင္လိမ့္ မည္ဟု ထင္ခဲ့ၾကသည္။ ျပန္ျပည့္ႏိုင္ သည့္ပ မာဏ ထက္ ေက်ာ္လြန္၍ ထုတ္သုံးမိကာ ေရတြင္းထဲရိွ ေရမ်က္ႏွာျပင္ နိမ့္က်လာၿပီး ထုတ္၍မရေတာ့မွ ေျခမကိုင္မိလက္မကိုင္မိ ျဖစ္လာၾကသည္။ ဤ တြင္ ပို၍နက္ေ သာ စက္ေရတြင္းမ်ားကိုထပ္တူး ရသည္။ တြင္းသစ္မ်ားပါ ေရခန္းေသာအခါမွ ေျမေအာက္ေရသည္ ထုတ္ခ်င္တိုင္း ထုတ္၍မရ ပါလားဟု သိလာၾကသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ စိုက္ပ်ဳိးမႈေတာ္လွန္ ေရးေပၚေပါက္သည္ဟု ဆိုရေလာက္ေအာင္ သီးႏွံအထြက္ေကာင္းသည္။ သို႔ေသာ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး အတြက္ အဓိကပ့ံပိုးေပးေနသည့္ အိႏိၵယေျမ ေအာက္ေရေၾကာမ်ားသည္ လ်င္ျမန္စြာခန္း ေျခာက္လာေနျခင္းေၾကာင္းယင္းသို႔ အထြက္ ေကာင္းေနျခင္းသည္ ေရရွည္ခံမည္မဟုတ္ေပ။
အိႏၵိယ၏ ေျမေအာက္ေရထုတ္သုံးမႈပမာဏသည္ မိုးေရ၊ ေျမေပၚေရတို႔မွ သဘာဝအေလ်ာက္ ျပန္ စိမ့္ဝင္ႏိုင္သည့္ ပမာဏထက္ မ်ားစြာ ပိုလြန္ေန သည္။ တစ္နည္းဆိုရ လွ်င္ လက္ရိွအိႏၵိယမ်ဳိးဆက္မ်ားသည္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ား သုံးရမည့္ ေျမ ေအာက္ေရမ်ားကို ႀကိဳတင္ထုတ္ယူသုံးစြဲေနသည္ ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
ေနာက္ဆုံးခန္႔မွန္းခ်က္အရ ေျမေပၚမွ သဘာဝအေလ်ာက္ ျပန္လည္စိမ့္ဝင္သည့္ပမာဏ မွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂၉ ကုဗမိုင္မွ်သာ ျဖစ္ေသာ္ လည္း အိႏၵိယသားတို႔သည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေျမ ေအာက္ေရ ၄၆ ကုဗမိုင္ကို စုပ္ယူေနၾကသည္။ ျပန္ျပည့္ႏိုင္သည္ထက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁၇ ကုဗမိုင္ မွ် ပိုထုတ္ေနၾကသည္။ အလားတူ အိႏၵိယ၏ အေနာက္ ဘက္ အိမ္နီးခ်င္းပါကစၥတန္သည္ ၈ ဒသမ ၄ ကုဗမိုင္၊ အေမရိကန္သည္ ၇ ဒသမ ၂ ကုဗမိုင္၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ အီရန္တို႔သည္ ၄ ဒသမ ၈ ကုဗမိုင္စီ ျပန္ျပည့္ႏိုင္သည့္ ပမာဏ ထက္ ပိုထုတ္ ေနၾကသည္။
တစ္ကမၻာလုံးဆိုလွ်င္ ကုဗမိုင္ ၆ဝ မွ် ေျမေအာက္ေရ ပိုသုံးေနၾကသည္။ အဓိက ပိုထုတ္ေနၾကေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အီဂ်စ္၊ ဥဇဘက္ ကစၥတန္၊ လစ္ဗ်ား၊ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား ၊ ေမာ္ေရာ့ ကုိ၊ ဆီးရီးယား၊ အစၥေရးႏွင့္ ၾသစေတးလ်တို႔ ျဖစ္ ၾကသည္။ေျမေအာက္ေရကို အမ်ားဆုံးအသုံးျပဳေန ေသာ ေနရာမွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ျဖစ္ သည္။ ေရ အသုံးစုစုေပါင္း၏ ၃ ပုံ ၂ ပုံကို စိုက္ပ်ဳိးေရး အျဖစ္ အသုံးခ်ေနၾကသည္။ ဤအတိုင္းဆက္ သြားေနလွ်င္ ေရလုံးဝျပတ္မည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္း အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံရိွ အခ်ဳိ႕ ေဒသမ်ားက ၫႊန္းဆိုေနသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ တကၠဆပ္ျပည္နယ္မွ ေတာင္ဒါကိုတာျပည္နယ္ အထိ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အိုဂါလာလာေျမေ အာက္ ေရေၾကာမွ ေရမ်ားကို လယ္ကြက္မ်ားထဲသို႔ အဓိကေပးသြင္းေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္ ခဲ့ၿပီ။
ယင္းေရတြင္းမ်ားမွရေသာ ေရျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးမႈ ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာဂ်ဳံေစ်းကြက္ လိုအပ္ခ်က္၏ ၄ ပုံ ၃ ပုံမွ်အထိကိုပင္ ထုတ္လုပ္ေပးေနခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အိုဂါလာလာေရ မ်ားကို ထုတ္ယူေနေသာ စက္ေရတြင္းမ်ား တစ္တြင္းၿပီးတစ္တြင္း ခန္း ေျခာက္လာေနသည္။ ေရအထြက္နည္းလာေန သည္။
ထိုသို႔ေျမေအာက္ေရ ပမာဏေလ်ာ့က်လာ ေနျခင္းကို လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံတြင္လည္း ေတြ႕ေနရ သည္။ လစ္ဗ်ားေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ကဒါဖီသည္ လစ္ဗ်ားေတာင္ပိုင္း ရိွ ေျမေအာက္ေရေၾကာမွ ေရမ်ားကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၃ဝ အကုန္အက်ခံ၍ ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းသို႔ ပို႔လႊတ္ခဲ့ သည္။ ”မဟာလူလုပ္ျမစ္” ဟု အမည္ေပးထား ေသာ ယင္းစီမံကိန္းတြင္ ေရပို႔ပိုက္လိုင္းအရွည္ စုစုေပါင္းမိုင္ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ ပါဝင္သည္။ ေနတိုး အဖြဲ႕၏ ကဒါဖီျဖဳတ္ခ်ေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္အရ လစ္ဗ်ားကို ဗုံးႀကဲရာတြင္ ယင္းပိုက္လိုင္းမ်ား ပါဝင္ခဲ့ေသာ္လည္း ေရပို႔လႊတ္ျခင္း ရပ္တန္႔မသြား ခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ထုတ္ယူပမာဏမ်ားလြန္းလွသည့္ အတြက္ စက္ေရတြင္းမ်ား ခန္းလာေနရာ ေနတိုး ဗုံးဒဏ္ၾကားမွ ေရပို႔ႏိုင္ခဲ့ေသးေသာ စီမံကိန္းႀကီး သည္ မိမိႏိုင္ငံသားမ်ား ေရအထုတ္လြန္သည့္ ဒဏ္ကိုမူ မခံႏိုင္ေတာ့ဘဲ ႏွစ္မ်ားမၾကာမီ ပို႔စရာ သုံးစရာေရမရိွျဖစ္သြားႏို င္သည့္ အေျခအေနကို ႀကဳံေနရသည္။
ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ပတ္ဝန္းက်င္အစီအစဥ္ ၏အဆိုအရမူ မိမိပိုင္နက္ထဲမွ ေရေကာင္းေရသန္႔ ခန္းေျခာက္သြားႏိုင္သည့္ ေဒသမွာ ဂါဇာကမ္း ေျမႇာင္ေဒသျဖစ္သည္။ ပါလက္စတိုင္းလူမ်ဳိးတို႔ ေနထိုင္ၿပီး ေျမထဲပင္လယ္ကမ္းစပ္တြင္ တည္ရိွ ေသာ ဂါဇာတြင္ ေျမေပၚျမစ္ေခ်ာင္း လုံးဝမရိွေခ်။ ပင္လယ္ေရငန္မွ ေရခ်ဳိခ်က္စက္႐ုံမ်ားကို တည္ ရန္လည္း မတတ္ႏိုင္၍ ယင္းေဒသေန ပါလက္ စတိုင္းလူမ်ဳိး ၁ ဒသမ ၇ သန္းသည္ ေျမေအာက္ ေရကိုသာ လုံးလုံးအမွီျပဳေနရသည္။ ယင္းတို႔ ထုတ္ယူႏႈန္းသည္
ျပန္ျပည့္ႏိုင္သည့္ႏႈန္းထက္ ၃ ဆခန္႔မ်ားေနသျဖင့္ ေျမေအာက္ေရျပင္နိမ့္က်ကာ ဆားငန္ေရမ်ား တိုးဝင္လာေနသည္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ေျမေအာက္ေရမ်ားသည္ အငန္ ဓာတ္ ကဲလြန္းၿပီး ေသာက္သုံး၍မရျဖစ္ေတာ့မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။
ဂါဇာ၏ ျပႆနာသည္ ယင္းေဒသေန ပါလက္စတိုင္းမ်ားအတြက္သာ မဟုတ္၊ တစ္ကမၻာလုံးအတြက္ အခ်က္ေပးသံျဖစ္သည္။ ေရသည္ မရွား၊ သို႔ေသာ္ ေသာက္ႏိုင္ သုံးႏိုင္သည့္ ေရသည္ ရွားလာ႐ုံသာမဟုတ္၊ ေဒသအမ်ား အျပားတြင္ ရွာ၍ပင္မရႏိုင္ေတာ့သည့္ အေျခအေနေရာက္ရန္ နီးကပ္လာေနသည္။
ေရကို မည္သည့္အရာႏွင့္ အစားထိုးၾကပါ မည္နည္း။
ေက်ာ္ဦး